Obok walorów przyrodniczych, obszar Gminy Łuków naznaczony jest ważnymi śladami historii.

W wielu miejscach znajdują się pamiątki historyczne po doniosłych wydarzeniach, do których należą: powstania narodowe, batalie napoleońskie i działania partyzanckie podczas II wojny światowej. Wiele z nich odbywało się na trudno dostępnych terenach rezerwatu Jata.

To połączenie natury i historii dodaje wyjątkowości miejscu, sprawia, że staje się ono fascynujące zarówno dla pasjonatów przyrody, jak i miłośników historii.

Jata

To właśnie w Jacie znajdują się pomniki, upamiętniające bohaterów minionych lat. Najstarszy z nich, został zbudowany w 1928 r. z inicjatywy łukowskich leśników, ku pamięci jednego z przywódców Powstania Styczniowego – ks. Stanisława Brzóski, który ukrywał się tu wraz ze swoim adiutantem Franciszkiem Wilczyńskim. Dwa pozostałe w rezerwacie Jata upamiętniają partyzantów polskich i radzieckich oraz stacjonujących tu w 1944r. żołnierzy I batalionu pułku piechoty Armii Krajowej, których dowódcą był kpt. Wacław Rejmak ps. „Ostoja”. Poza obozem AK, w Jacie był także obóz Narodowych Sił Zbrojnych i obóz radziecki.

Uroczystości historyczne

Obok pomników, przejawem ciągle żywej pamięci o ludziach, którzy oddali życie w obronie Ojczyzny, jest na terenie Gminy Łuków tradycja organizowania uroczystości historycznych. Zorganizowano już szereg uroczystości rocznicowych, których jednym ze współorganizatorów był samorząd Gminy Łuków.

W tym zakresie należy wymienić:

• uroczystość 70-tej rocznicy powołania Armii Krajowej w 2012r.,
• uroczystość upamiętniająca 150. rocznicę Postania Styczniowego na Ziemi Łukowskiej – w 2013r.,
• uroczystość upamiętniająca 60. rocznicę wysiedlenia miejscowości Jagodne – w 2013r.,
• uroczystość z okazji trzech rocznic – 100-ej wybuchu I Wojny Światowej, 70-tej utworzenia obozu partyzanckiego AK w rezerwacie Jata i 70-tej bitwy pod Gręzówką, zorganizowana w 2014r.,
• upamiętniającą 70-tą rocznicę zakończenia II wojny światowej i 70-tą rocznicę zamordowania wspomnianego dowódcy kpt. Wacława Rejmaka „Ostoja” i jego adiutanta por. Mieczysława Kańskiego ps. „Czeczot” w 2015r.

Ks. Brzóska i kpt. „Ostoja” to bohaterowie, którzy w sposób szczególny zapisali się w historii Ziemi Łukowskiej – obaj w obronie szlachetnych wartości zapłacili najwyższą cenę. Ich postawy mają upamiętniać piesze rajdy, które zyskały rangę wydarzeń cyklicznych – w styczniu Pieszy Rajd Powstańczy im. Księdza Stanisława Brzóski i w czerwcu Pieszy Rajd Śladami kpt. „Ostoi”.  

Organizacja

Przy organizacji wymienionych wyżej uroczystości i wydarzeń Gmina Łuków współpracuje z wieloma instytucjami i organizacjami.

Są wśród nich:

• Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Koło Łuków,
• Towarzystwo Przyrodniczo – Historyczne „Orlik”,
• Nadleśnictwo Łuków,
• Gmina Wiśniew.